SİZİN İÇİN BURADAYIZ
Öneri ve Şikayetlerinizi Bize Yazın
* Bu alanlar gerekli
Bel Fıtığı Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri
Bel fıtığının ne olduğunu anlamak için bel omurlarının oluşturduğu eklemin yapısını bilmek lazım. Boyundan kuyruk sokumuna kadar uzanan ve elimizle sırtımızda çıkıntılarını hissedebileceğimiz kısa kemikler olan omurların aralarında disk şeklinde yumuşak yastıkçıklar vardır. Disklerin görevi, kemiklerin birbirine sürtünüp aşınmasına engel olmak ve amortisör görevi görmektir. Disklerin hemen yanından, omurların birleşerek oluşturduğu kanallardan sinirler çıkar. Diskin, omurların arasındaki yerinden fıtıklaşarak ya da yırtılarak çıkması ve omurların arasından çıkan sinir köküne bası yapmasına bel fıtığı ya da disk hernisi denir.
Bel fıtığı sebepleri nelerdir?
Bel fıtığı, iki ana nedenle oluşur:
- Omurlar arasındaki diskin ve destekleyen doku ve bağların zayıf olması. Bu durum ailesel olarak bel fıtığının daha çok görülmesi ve genetik yatkınlığı açıklar.
- Bel üzerine aşırı yük binmesi ve zorlanma. Bu durum, vücut ağırlığının fazla olması, aşırı yük kaldırma, yanlış vücut duruşu nedeniyle olur.
Bel fıtığının belirtileri nelerdir?
Bel fıtığı belirtilerini iki durum belirler:
- Sinir köküne olan basının yeri
- Basının derecesi
Buna göre bel fıtığında ortaya çıkan belirtiler şunlardır:
- Bel bölgesinde hareket kısıtlılığı ve ağrı. Öksürme, hapşırma, uzun süreli oturma, otomobil kullanma, öne doğru eğilme, ağrıyı arttırır.
- Bacak ağrısı. Bacağa giden ve bacak boyunca uzanan siyatik sinir, bel fıtığında etkilenir. Kalçadan başlayıp topuğa kadar uzanan ağrı olur. Sağ bacak ağrısı ya da sol bacak ağrısı şeklinde olması bel fıtığı olasılığını güçlendirir. Ağrı daha çok bacağa yayılma şeklindedir.
- Bacakta uyuşma, karıncalaşma, sızlama. Yine sadece sağda ya da solda olması bel fıtığı olasılığını güçlendirir.
- Bacakta güç kaybı ve kas zayıflığı.
- Denge kaybı.
- Erkekte cinsel güçsüzlük.
- İdrar ve dışkı kontrolünde güçlük.
Bel fıtığı muayenesinde hangi bulgular görülür?
Bel fıtığı teşhisi hastanın şikayetleri ve muayene bulguları ile konur. Şikayetlerin tek taraflı olması, genellikle sinir kökü basısı tek taraflı olduğu için bel fıtığı lehinedir.
Muayenede bel bölgesinde ağrı ve hassasiyet görülür. Ağrı ve hassasiyet özellikle sinir basısının olduğu düzeyde fazladır. Ayrıca deneyimli bir uzman muayenede bu düzeydeki kasların da sertleşmiş olduğunu alır.
Siyatik sinirin bacağı izlediği yol boyunca hassasiyet ve ağrı ve bunun tek taraflı olması bel fıtığı lehinedir. Siyatik sinirin ağrıya duyarlılığını anlamak için yüzükoyun yatınca, bacağın kalçadan topuğa kadar sırt kısmı muayene edilir. Siyatik sinirin izlediği yol boyunca elle basınç uygulanması ile ağrı artıyorsa bel fıtığı ve sinir kökü lehine bulgudur. Çok önemli bir bulgu da Laseque testi ya da düz bacak kaldırma testi dediğimiz testin pozitif olmasıdır.
Laseque testi - Düz bacak kaldırma testi - nedir?
Bel ağrısının disk fıtığına bağlı olup olmadığını anlamak için yapılan bir muayene yöntemidir.
Sırt üstü yatan hastanın dizlerini kırmadan iki bacağını uzatması istenir. Daha sonra hastanın topuğu avuç içine alınarak vücutla 90 derece açı yapacak şekilde kaldırılır. Sağlıklı kişilerde kişinin bu durumda ağrı duymaması gerekir. Ancak bel fıtığı varsa, sinir basısının olduğu taraftaki bacak kaldırılırken belde ağrı olur. Öyle ki ağrı, 90 derecelik açıya ulaşmaya müsaade etmez. Çok ileri durumlarda hastanın dizlerini kırmadan iki bacağını uzatması bile mümkün olmaz.
Laseque testi yapılırken ağrının hissedildiği yerde test bırakılır. Bacağı kaldırmaya zorlamak siyatik sinirin zarar görmesine neden olabilir. Bu nedenle Laseque testini hekim olmayan kişilerin yapması doğru değildir.
Bel fıtığı teşhis ve tanı yöntemleri nelerdir?
Bel fıtığının kesin tanısı için bilgisayarlı tomografi (BT), (CT) ya da daha ayrıntılı görüntüleme için MR kullanılır. Ayrıca etkilenen sinirlerdeki güç kaybını anlamak için elektronöromiyografi (ENMG), kaslardaki güç kaybını anlamak için elektromiyografi (EMG) yapılabilir.
Bel fıtığı tedavisinde fizik tedavi ne amaçla yapılır?
Bel fıtığı tedavisinde fizik tedavi, ameliyat yapılmıyorsa sıklıkla uygulanır. Fizik tedavinin iki amacı vardır:
1: Sinir basısını azaltarak, kas gevşemesini sağlamak. Ağrının olduğu akut dönemde uygulanır. Ağrıyı gidermek ve sinir üzerindeki tahrişi azaltmak ve rahat duruşu sağlamak amaçlanır.
2: Kasları güçlendirerek fıtığın ilerlemesini önlemek ve gerilemesini sağlamak. Rahatlama sağlandıktan sonra daha uzun vadeli iyileşme için planlanır.
Bel fıtığında ilaç tedavisinde hangi ilaçlar kullanılır?
Bel fıtığı tedavisinde şu ilaçlar kullanılır
- Ağrı kesici ve anti-inflamatuvarlar: Ağrının azaltılarak sinir basısının olduğu bölgedeki enflamasyon sürecini geriletmek için kullanılır.
- Kas gevşeticiler: Sinir basısının olduğu bölgede kasların gevşemesini sağlayıp basıyı azaltırlar.
- Kortizonlar: Çok şiddetli ağrıları rahatlatmak için sistemik ya da lokal olarak kullanılırlar. Yan etkileri çok fazla olduğu için mutlaka doktor tarafından uygulanmalıdır.
Bel fıtığı tedavisinde ağrı kaybolunca iyileşme olur mu?
Ağrı, aslında vücudu koruyan bir mekanizmadır. Vücuda zarar veren bir durum varsa o durumdan ağrı ve acı hissiyle kaçınırız. Bel fıtığında ağrı kesici ve kas gevşeticiler geçici olarak ağrıyı kaldırsa veya hafifletse bile bu durum iyileşme demek değildir. Ağrının yokluğuna güvenilerek beli zorlayacak hareketler yapılması durumunda sinir basısı daha kötüleşebilir. Şunu unutmamak lazım ki ilaç tedavisi ağrıyı giderebilir ama iyileşmeyi sağlamaz.
Bel fıtığında yatak istirahati ne kadar olmalı?
Bel fıtığında yatak istirahatinin amacı sinir basısını en aza indirmektir. Ancak uzun süren yatak istirahatinde de kaslarda hareketsizliğe bağlı olarak kasları zayıflatarak eklem sertliğine neden olur. Bu nedenle ikinci günden sonra kontrollü şekilde hareketlenerek yatak istirahatini bir haftadan uzun sürdürmemek gerekir.
Bel fıtığında hangi pozisyon iyi gelir?
Öncelikle bel fıtığı istirahatinde yatarak uzanmak gerekir. Oturmak, siyatik siniri zorlayacağı için en zararlı pozisyondur. Ayaktayken, tuvalete otururken, ya da yemek yemek için otururken göbeği dışarı itecek şekilde, bel dik olmalıdır.Yatar pozisyonda istirahat ederken sırtüstü bacaklar kırılarak, bacak arasına yastık konarak yatılmalıdır. Bacağı uzatmak siyatik siniri zorlayacağı için ağrıyı arttırır. Yan dönülecekse bel yine dik pozisyonda olmalıdır.
Bel fıtığında ameliyat ne zaman uygulanır?
Bel fıtığında ameliyat gerekli mi; bu karar fıtığın derecesine ve kendiliğinden iyileşme kabiliyetine göre değişir. Risk faktörleri ve kişisel anatomik yapının farklılığı gibi sebepler karar verme sürecini etkileyebilir. Acil ameliyat gerektiren durumlar dışında bel fıtığında ameliyat kararını belirleyecek kesin kriterler yoktur.
Bel fıtığında acil ameliyat ne zaman uygulanır?
Sinirin bası nedeniyle fonksiyonlarını göremediğini gösteren işaretler varsa acil ameliyat gerekir. Sinirlerin normalde iki görevi vardır.
1: Acı, ağrı, temas, sıcak, soğuk, idrar birikmesi, dışkılama ihtiyacı gibi hisleri iletmek
2: Kasların hareketleri, bağırsak kasılmaları, idrar kontrolünü sağlayan kasların denetimi gibi vücut fonksiyonlarını yaptıracak komutları organlara iletmek.
Çok genel bir kriter olarak diyebiliriz ki ikinci görevler aksamaya başlarsa acil ameliyat gerekir. Bu durumda şu belirtiler ortaya çıkabilir:
Düşük ayak: Kişi farkında olarak ya da olmadan ayağını sürür. Topuğun üzerine basınca ayağını yukarı doğru kaldıramaz. Aynı zamanda ayağın üzerinde uyuşma ve his kaybı da vardır.
İdrar ve dışkı kontrolünde güçlük: Öncesinde ve beraberinde genellikle genital bölge ve anüs bölgesinde uyuşma ve his kaybı vardır.
Erkekte cinsel güç kaybı, cinsel duyguyu yaşayamama, sertleşememe: Öncesinde ve beraberinde genital bölgede uyuşma ve his kaybı vardır.
Bel fıtığı ameliyatı nasıldır, nasıl uygulanır?
Bel fıtığı ameliyatında amaç diskin, sinir köküne yaptığı basıyı ortadan kaldırmaktır. Bunun için diskin ya tamamı, ya da bası yapan kısmı çıkarılır. Bu işleme diskektomi denir.
Diskektomi yapılırken diski tam olarak çıkarabilmek için, diskin görülmesini engelleyen lamina ismi verilen kemik oluşumu da çıkarmak gerekir. Bu girişime de laminektomi denir.
Bel fıtığı ameliyat teknikleri nelerdir:
Açık bel fıtığı ameliyatı: Hekimin en rahat çalıştığı, fıtığa en rahat müdahale edilen yöntemdir. Fıtığın çok yaygın olduğu durumlarda tek alternatif olabilir. Açık bel fıtığı ameliyatının olumsuz tarafları, kas, kemik ve bağ dokusuna zarar verilir. Bu da ameliyat sonrası enfeksiyon ve yapışıklık riskini arttırır. Ayrıca ameliyat sonrası iyileşme süreci de daha uzun sürer.
Mikroskopik belfıtığı ameliyatı: Bu yöntemin açık bel fıtığı ameliyatından farkı daha küçük kesi açılarak mikroskopla daha büyük görüntüleme sağlanarak diskektomi yapılır. Doku hasarı açık bel fıtığı ameliyatına göre çok daha azdır ancak görüş ve ameliyat alanı daha dar olduğu için fıtıklarda kullanışsız olabilir.
Tam kapalı belfıtığı ameliyatı. (Perkütan Endoskopik Diskektomi): Bu yöntemde vücudun yan tarafından yapılan küçük bir kesiden ucunda kamera olan bir endoskopla girilir ve vücudun anatomik boşluklarından ilerleyerek disk basısının olduğu alana ulaşılır ve bu şekilde müdahale edilir. Yöntemin üstünlüğü kesi alanının çok az olması ve ameliyatın neredeyse kansız olması nedeniyle ameliyat sonrası enfeksiyon ve yapışıklık riski çok az olmasıdır. Ancak müdahale alanı çok kısıtlı olduğu için büyük disklerde çok başarılı olmayabilir.
Bel fıtığında hangi ameliyat yöntemini seçelim?
Belfıtığı cerrahisinde seçilecek olan ameliyat yöntemini esas olarak fıtığın büyüklüğü ve ne kadar komplike olduğu belirler. Çok büyük ve birkaç düzeyde olan fıtık varsa müdahale alanının kısıtlı olduğu kapalı ve mikro cerrahi yöntemlerle başarılı sonuç alınamayabilir. Buna karşılık küçük ve müdahale edilmesi kolay fıtıklarda kesinin az olduğu mikrocerrahi ve tamamen kapalı uygulanan endoskopik yöntemler başarılı sonuç vererek ameliyat sonrası komplikasyonların az olması nedeniyle tercih edilir.
Belfıtığı ameliyatı sonrası iyileşme ne kadar zamanda olur?
Belfıtığı ameliyatı sonrası iyileşme süresi uygulanan ameliyat yöntemine göre değişmekle birlikte genel olarak şu süreleri verebiliriz:
Ameliyat sonrası beşinci saat: Hasta yürüyebilir tuvalet ihtiyacını görebilir.
Birinci gün: Hasta taburcu edilir.
Üçüncü beşinci günler: Hasta işine dönebilir hafif masa başı iş yapabilir.
Birinci ay: Ağır zorlanmalar olmamak kaydıyla hasta normal bedensel aktivitelerine dönebilir.
Altıncı hafta: Hasta araba kullanabilir toplu ulaşım araçlarına binebilir.
Üçüncü ay: Hasta ağır bedensel aktiviteler ve spor yapabilir.
Bursa Doruk Hastaneleri olarak, detaylı bilgi almak isteyen hastalarımız 444 0 455 numaralı telefon hattımızdan bizlere ulaşabilirler ya da hızlı iletişim formundan bize ulaşabilirsiniz.
