Kemik kanseri, kemik dokusunda başlayan ve nadir görülen bir kanser türüdür. Bu hastalık, kemik hücrelerinin kontrolsüz biçimde çoğalması sonucu ortaya çıkar. Primer (birincil) kemik tümörleri doğrudan kemik dokusundan gelişirken, sekonder (ikincil) tümörler ise başka organlarda başlayan kanserin kemiğe yayılmasıyla oluşur. Özellikle bacak ve kol kemikleri gibi uzun kemiklerde sık rastlanır.
Kemik kanseri çocuklarda ve gençlerde daha sık görülse de her yaşta ortaya çıkabilir. En sık karşılaşılan primer kemik kanseri türleri arasında osteosarkom, kondrosarkom ve Ewing sarkomu yer alır. Hastalık genellikle kemikte ağrı, şişlik, hareket kısıtlılığı ve bazen kırıklarla kendini belli eder.
Kemik Kanseri (Tümörü) Nedir?
Kemik kanseri, kemik dokusunda başlayan ve kontrolsüz hücre çoğalmasıyla karakterize olan kötü huylu tümörlerin genel adıdır. Bu hastalık, doğrudan kemikte gelişen primer (birincil) kanserler ile başka organlarda oluşup kemiğe sıçrayan sekonder (ikincil) kanserler olarak iki gruba ayrılır. Primer kemik kanseri genellikle genç yaş grubunda görülürken, metastatik kemik tümörleri daha çok ileri yaşta ortaya çıkar.
Kemik kanseri, en sık olarak kol, bacak, pelvis ve omurga gibi kemiklerde görülür. Tümör, kemik dokusunu zayıflatarak ağrı, şişlik, kırık riski ve hareket kısıtlılığı gibi belirtilere neden olabilir. Bu kanser türü erken tanı ve uygun tedavi ile kontrol altına alınabilir. Tedavi, genellikle cerrahi müdahale, kemoterapi ve radyoterapi kombinasyonunu içerir.
Kemik Kanseri (Tümörü) Türleri Nelerdir?
Kemik kanseri, köken aldığı hücre tipine ve hastalığın seyrine göre farklı türlerde sınıflandırılır. Temelde iki ana gruba ayrılır: primer (birincil) kemik tümörleri ve sekonder (ikincil) kemik tümörleri.
Primer Kemik Tümörleri
Kemik dokusunun kendisinden kaynaklanan kanser türleridir:
- Osteosarkom:
En yaygın primer kemik kanseri türüdür. Genellikle çocukluk ve ergenlik döneminde görülür. Uzun kemiklerin (uyluk, kaval kemiği, kol) uç kısımlarında gelişir. - EwingSarkomu:
Gençlerde sık görülen agresif bir kemik tümörüdür. Kalça, kaburga, pelvis ve bacak kemiklerinde ortaya çıkabilir. Nadiren yumuşak dokularda da gelişebilir. - Kondrosarkom:
Kıkırdak dokusundan kaynaklanır ve genellikle yetişkinlerde görülür. Yavaş ilerleyen ancak tedavisi zor bir tümördür. En sık pelvis, omuz ve kaburgalarda görülür. - Fibrosarkom ve Malign Fibroz Histiyositom:
Nadiren görülen yumuşak doku veya kemikteki bağ dokudan kaynaklanan kötü huylu tümörlerdir. - Chordoma:
Omurga veya kafatası tabanında gelişebilen, yavaş büyüyen ancak tekrarlama eğilimi olan nadir bir tümördür.
Sekonder (Metastatik) Kemik Tümörleri
Asıl kanser başka bir organda başlar ve zamanla kemiğe yayılır. Kemik metastazı en çok;
- Meme,
- Prostat,
- Akciğer,
- Tiroid ve
- Böbrek kanserlerinde görülür.
Bu tür kanserler primer kemik kanserlerinden daha yaygındır ve çoğunlukla ileri evrelerde ortaya çıkar.
Her kemik tümörü türü farklı bir tedavi yaklaşımı gerektirir. Bu nedenle doğru tanı ve sınıflandırma, etkili bir tedavi planı için hayati önem taşır.
Kemik Kanseri (Tümörü) Belirtileri Nelerdir?
Kemik kanseri, başlangıçta belirti vermeyebilir ya da belirtiler hafif olabilir. Ancak tümör büyüdükçe çevre dokulara baskı yaparak çeşitli şikâyetlere neden olur. Belirtiler tümörün türüne, yerleşim yerine ve yayılım derecesine göre değişiklik gösterebilir.
İşte kemik kanserinin en sık görülen belirtileri:
- Kemik Ağrısı
- Şişlik ve Kitle
- Kemiklerde Zayıflık ve Kırıklar
- Hareket Kısıtlılığı
- Halsizlik ve Yorgunluk
- Açıklanamayan Kilo Kaybı ve İştahsızlık
- Gece Terlemeleri ve Ateş
Bu belirtiler sadece kemik kanserine özgü olmayıp, başka kemik hastalıklarında da görülebilir. Bu nedenle belirtiler devam ederse mutlaka bir uzmana başvurulmalıdır. Erken tanı, tedavi sürecinde büyük avantaj sağlar.
Kemik Kanseri (Tümörü) Risk Faktörleri Nelerdir?
Kemik kanserinin kesin nedeni her zaman bilinmemekle birlikte, hastalığın gelişiminde etkili olabilecek bazı risk faktörleri belirlenmiştir. Bu faktörlerin varlığı, kişide kemik kanseri gelişme ihtimalini artırabilir ancak bu risk faktörlerine sahip herkesin kanser olacağı anlamına gelmez.
Kemik kanseri riskini artıran başlıca unsurlar:
- Li-Fraumeni Sendromu, Retinoblastoma gibi kalıtsal genetik sendromlar kemik tümörü riskini artırabilir.
- Ailede daha önce kemik kanseri veya bazı kanser türlerinin bulunması da riski artıran unsurlardandır.
- Özellikle ileri yaşlarda görülen ve kemiklerde anormal büyümelere yol açan bu hastalık, kemik kanseri riskini artırabilir.
- Daha önce başka hastalıklar için uygulanan yüksek doz radyoterapi, ilerleyen yıllarda kemik dokusunda kanser gelişme riskini artırabilir.
- Her ne kadar bazı türleri genç yaşlarda görülse de, bazı kemik tümörleri yaşla birlikte daha sık ortaya çıkar.
- Uzun süreli travmaya maruz kalan kemik bölgelerinde nadiren de olsa tümör gelişebilir. Ancak bu durum net bir şekilde kanıtlanmış değildir.
- Bağışıklık sisteminin baskılandığı durumlarda, kanser hücrelerinin gelişimi kolaylaşabilir.
- Bazı kemik tümörleri (örneğin osteosarkom), erkeklerde ve 10–25 yaş grubunda daha sık görülür.
Bu faktörlere rağmen birçok kemik kanseri vakasında herhangi bir açık risk faktörü bulunmayabilir. Bu nedenle, kemikte açıklanamayan ağrı ya da şişlik gibi belirtiler görüldüğünde zaman kaybetmeden hekime başvurmak önemlidir.
Kemik Kanseri (Tümörü) Tanısı Nasıl Konulur?
Kemik kanserinin tanısı, hastanın şikâyetleri ve fizik muayene bulgularıyla birlikte çeşitli görüntüleme ve laboratuvar testleriyle konur. Tanı süreci, tümörün iyi huylu mu yoksa kötü huylu mu olduğunu belirlemeyi ve doğru tedavi planını oluşturmayı amaçlar.
- Fiziksel Muayene ve Hasta Öyküsü
- Röntgen (Direkt Grafi)
- Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR)
- Bilgisayarlı Tomografi (BT)
- Kemik Sintigrafisi
- PET-CT (Pozitron Emisyon Tomografisi)
- Biyopsi
Erken tanı, kemik kanseri tedavisinde başarı şansını önemli ölçüde artırır. Özellikle açıklanamayan ve uzun süren kemik ağrıları, şişlik veya kırıklar varsa, vakit kaybetmeden uzman bir hekime başvurulması büyük önem taşır.
Kemik Kanseri (Tümörü) Tedavi Yötenmleri Nelerdir?
Kemik kanseri tedavisi; tümörün türüne, boyutuna, yerleşim yerine, hastanın yaşına, genel sağlık durumuna ve kanserin yayılıp yayılmadığına bağlı olarak belirlenir. Tedavi çoğunlukla multidisipliner bir yaklaşımla, birden fazla yöntemin kombinasyonu şeklinde uygulanır.
Cerrahi Müdahale
- En temel tedavi yöntemidir.
- Amaç, tümörlü dokunun tamamen çıkarılmasıdır.
- Gelişmiş cerrahi teknikler sayesinde, artık çoğu vakada uzuv kaybı olmadan (kol/ bacak kesilmeden) tümör çıkarılabilir (konservatif cerrahi).
- Nadiren, yaygın ve kontrolsüz tümörlerde amputasyon (uzuvun kesilmesi) gerekebilir.
Kemoterapi
- Kanser hücrelerini yok etmek veya büyümelerini durdurmak için ilaç kullanılır.
- Özellikle osteosarkom ve Ewing sarkomu gibi agresif kemik tümörlerinde cerrahi öncesi ve sonrası uygulanır (neoadjuvan ve adjuvan kemoterapi).
- Damar yoluyla verilen ilaçlarla sistemik etki sağlanır.
Radyoterapi (Işın Tedavisi)
- Yüksek enerjili ışınlarla kanser hücreleri hedef alınır.
- Genellikle cerrahiye uygun olmayan ya da cerrahi sonrası kalan hücrelerin yok edilmesi için kullanılır.
- Ewing sarkomu gibi radyoterapiye duyarlı tümörlerde daha etkili olabilir.
Hedefe Yönelik Tedavi ve İmmünoterapi (Deneysel/ileri düzey tümörlerde)
- Belirli moleküler hedeflere yönelik ilaçlar kullanılarak yalnızca kanser hücreleri hedeflenir.
- İmmünoterapiler bağışıklık sisteminin kanser hücrelerine saldırmasını sağlar.
- Şu an için her kemik kanseri türünde yaygın kullanılmasa da bazı vakalarda denenmektedir.
Rehabilitasyon ve Destekleyici Tedavi
- Cerrahi sonrası hastanın hareket kabiliyetini geri kazanması için fizik tedavi uygulanır.
- Ağrı yönetimi, psikolojik destek ve beslenme danışmanlığı da tedavi sürecinin parçasıdır.
Tedavi planı kişiye özeldir ve genellikle ortopedi onkolojisi, medikal onkoloji, radyasyon onkolojisi ve fizyoterapi uzmanlarının iş birliğiyle hazırlanır. Erken tanı, tedavi başarısını büyük ölçüde artırır ve uzuv kaybı olmadan yaşam kalitesini koruma şansı sağlar.
Kemik Kanseri (Tümörü) Hakkında Sık Sorulan Sorular?
Kemik kanseri kimlerde görülür?
Her yaşta görülebilir. Osteosarkom ve Ewing sarkomu genellikle çocuklar ve gençlerde, kondrosarkom ise daha çok 40 yaş üstü yetişkinlerde ortaya çıkar.
Kemik kanserinin ilk belirtileri nelerdir?
En yaygın belirti; geceleri artan, istirahatte bile süren kemik ağrısıdır. Ayrıca şişlik, hareket kısıtlılığı ve kolay kırılma da görülebilir.
Kemik kanseri bulaşıcı mıdır?
Hayır, kemik kanseri bulaşıcı bir hastalık değildir.
Kemik kanseri tedavi edilebilir mi?
Evet. Erken tanı konulduğunda, cerrahi, kemoterapi ve radyoterapi ile başarılı sonuçlar alınabilir. Bazı hastalarda tam iyileşme mümkündür.
Kemik kanseri ölümcül müdür?
Tedavi edilmezse ilerleyebilir ve hayatı tehdit edebilir. Ancak erken teşhis ve uygun tedavi ile yaşam süresi uzatılabilir, hatta bazı vakalarda tamamen iyileşme sağlanabilir.
Kemik kanserinde uzuv kaybı olur mu?
Gelişen cerrahi teknikler sayesinde uzuv koruyucu ameliyatlar sık tercih edilir. Ancak tümör çok ilerlemişse nadiren uzuv kaybı gerekebilir.
Kemik kanseri genetik midir?
Bazı genetik sendromlar (örneğin Li-Fraumeni sendromu) riski artırabilir, ancak çoğu kemik kanseri genetik değildir.
