İdrar Yolu Enfeksiyonu Nedir? Belirtisi ve Tedavisi Nasıl Olur?

İdrar yolu enfeksiyonu, üriner sistem olarak da bilinen idrar yollarının bakteri, mantar veya virüslerle enfekte olması durumunda ortaya çıkan rahatsızlıktır. İdrar yolu enfeksiyonları oldukça sık görülebilen sağlık sorunları arasında yer aldığından toplum sağlığı açısından da önem teşkil etmektedir. İdrar yolu enfeksiyonları hemen her yaştaki kadınlarda veya erkeklerde görülebilmektedir. İdrar yolu enfeksiyonlarına müdahale edilmediğinde insan yaşam kalitesini önemli ölçüde olumsuz etkileyebilmektedir.

İdrar yolu enfeksiyonu, böbreklerde, mesanede, üreterlerde veya idrar sisteminin herhangi bir yerinde gerçekleşebilen bir enfeksiyondur. Kadınlar, erkeklere oranla idrar yolu enfeksiyonu geliştirme yönünden daha yüksek risk gurubunda yer almaktadır. İdrar yolu enfeksiyonların tedavisinde genellikle antibiyotik ilaçlar tercih edilmektedir. Bununla birlikte, her idrar yolu enfeksiyonu türü farklı belirtilere neden olabilir ve farklı tedavi seçenekleri gerektirebilir.

İdrar Yolu Enfeksiyonu Nedir?

İdrar yolu enfeksiyonu, idrar yolunun herhangi bir yerinde görülebilen bakteriyel enfeksiyon durumu olarak tanımlanabilmektedir. İdrar yolu enfeksiyonun farklı türleri bulunmaktadır. Bunlara; üretrit, sistit ve piyelonefrit olarak değinebiliriz. İdrarı mesaneden dışarıya atmaya yardımcı tüpte meydana gelen enfeksiyon üretrit olarak bilinmektedir. Mesanede meydana gelen enfeksiyon durumu ise sistit olarak tanımlanır. Özellikle idrar yollarındaki genetik bir bozukluk sonucu idrarın mesaneden böbreklere doğru geri kaçması sebebiyle böbreklerde görülebilen enfeksiyon türü ise piyelonefrit olarak bilinmektedir.

İdrar yolu enfeksiyonları kadınlarda daha fazla görülen rahatsızlıklardır. Bununla birlikte çocuklarda da sıklıkla görülebilmektedir. Hastalığın yaygın belirtileri arasında; sık idrara çıkma, ateş, yorgunluk, idrar yaparken ortaya çıkan yanma ve ağrı hissi ve kötü kokulu idrar gibi semptomlar yer almaktadır. Normal koşullarda steril halde bulunan idrar ve idrar yolları, kişinin bakteri, mantar ve virüs gibi mikroorganizmalarla enfekte olması halinde ortaya çıkabilmektedir.

İdrar yolu enfeksiyonları tanısı ilgili hekimler tarafından istenen birtakım laboratuvar testleri ve görüntüleme testlerinin değerlendirilmesi ile konulabilmektedir. İdrar yolu enfeksiyonları özellikle sık karşılaşılan ve de tedavisi nispeten kolay olarak görülen bir rahatsızlık olsa da mutlaka uzman kontrolünde tedavi edilmelidir. İdrar yolu enfeksiyonlarının tedavisinde mutlaka kişiye uygun tedavi yöntemi belirlenmelidir. Rahatsızlığın tedavisinde genellikle antibiyotik grubu ilaçlar tercih edilmektedir. Aynı zamanda, sağlıklı ve düzenli beslenmek ve bol su tüketilmesi enfeksiyonun azaltılmasına önemli ölçüde yardımcı olabilmektedir.

İdrar Yolu Enfeksiyonu Neden Olur?

İdrar yolu enfeksiyonları genel olarak, çeşitli bakteriler üretra yoluyla idrar yoluna girdiklerinde ve mesanede üremeye başladıklarında ortaya çıkmaktadır. Normal koşullarda üriner sistem bu tarz mikroorganizmaları dışarı da tutmak için gelişmiş olsa da bazı durumlarda önüne geçemeyebilir. Bu gibi durumlarda, bakteriler idrar yoluna tutunarak enfeksiyon gelişimine yol açabilmektedirler.

İdrar yolu enfeksiyonları genellikle bakteri kökenli olabildikleri gibi nadiren de olsa, mantar, virüs ve parazitler nedenli de ortaya çıkabilmektedir. Enfeksiyona neden olabilen en sık rastlanan bakteri ise Escherichia Coli olmaktadır. İdrar yolu enfeksiyonlarına neden olabilecek çeşitli unsurlar bulunmaktadır. Bunlar arasında; hamilelik, bağışıklık sisteminin zayıf olması, idrar yolu anormallikleri, cinsel temas ve idrar yolunda taş bulunması sayılabilir. İdrar yolu enfeksiyonları kadınlarda daha sık olarak görülmektedir. Kız çocuklarında da erkek çocuklarına kıyasla daha çok rastlanır.

İdrar Yolu Enfeksiyonu Belirtileri Nelerdir?

İdrar yolu enfeksiyonlarının belirtileri; enfeksiyonun bulaşma yoluna, kişinin yaşına ve geliştiği bölgeye göre değişiklik gösterebilmektedir. Bununla birlikte, idrar yolu enfeksiyonları her durumda belirti vermeyebilir. Belirtilerin iyi değerlendirilmemesi sonucunda ise rahatsızlığın daha da ilerlemesi ve tedavinin güçleşmesi söz konusu olabilmektedir.

İdrar yolu enfeksiyonlarının bazı önemli belirtilerine şu şekilde değinebiliriz;

• İdrar yaparken yanma hissi
• Sık ve az miktarda idrar yapma
• Kokulu idrar
• Güçlü ve sürekli idrar yapma dürtüsü
• Kusma
• Kilo kaybı
• Karın ağrısı
• Yüksek ateş
• İdrarda kan belirtisi
• Kadınlarda özellikle pelvisin merkezinde ve kasık kemiği çevresinde görülen pelvik ağrı
• Kırmızı, parlak pembe vb. renklerde görülebilen idrar

İdrar Yolu Enfeksiyonu Risk Faktörleri Nelerdir?

İdrar yolu enfeksiyonları özellikle kadınlarda daha sık görülmektedir. Birçok kadın yaşamı boyunca idrar yolu enfeksiyonundan muzdarip olabilmektedir. Bu nedenle idrar yolu enfeksiyonları risk faktörlerini kadınlar açısından ve genel olarak diye belirtebiliriz. İdrar yolu enfeksiyonunun kadınlara özgü risk faktörleri arasında; cinsel aktivite, bazı doğum kontrol türleri, kadın anatomisi ve menopoz dönemi belirtilebilir.

İdrar yolu enfeksiyonları diğer önemli risk faktörlerine ise şu şekilde değinebiliriz;

• İdrar yollarında görülebilen anormallikler
• Kateter kullanımı kaynaklı enfeksiyonlar
• İdrar yollarında görülen tıkanıklıklar. Bu tıkanıklıklar genişlemiş prostat veya böbrek taşları kaynaklı olabilmektedir.
• İdrar yolu cerrahi operasyonları
• Bağışıklık sisteminin diyabet diğer bazı önemli hastalıklar nedeniyle baskılanmış olması. Bir bakıma bağışıklık sisteminin düşük olması.

İdrar Yolu Enfeksiyonu Tanı ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

İdrar yolu enfeksiyonu idrar yollarında meydana gelen bir enfeksiyon türü olduğundan tanı koyulmasında en etkili yöntem idrar tahlili olmaktadır. Enfeksiyondan şüphelenilen hastaya tanı konulabilmesi adına öncelikle idrar tahlili yapılmaktadır. İdrar örneğinin analiz edilmesi, idrar kültürü testi, idrar yolunun bilgisayarlı tomografi gibi çeşitli görüntüleme sistemleriyle izlenmesi ve de mesanenin içinin görüntülenmesi adına sistoskop kullanılması çeşitli tanı yöntemleri arasında gösterilebilmektedir.

İdrar yolu enfeksiyonları için ilk adım tedavi yöntemi ise genellikle antibiyotik kullanımı olmaktadır. İlaç kullanımı, hastanın genel sağlık durumuna ve de idrarda bulunan bakteri türüne göre değişiklik gösterebilmektedir. İdrar yolu enfeksiyonları belirli bölgede sınırlı kalmış ve komplikasyonsuz gelişim göstermiş ise kolayca tedavi edilebilmektedir. Ancak bazı durumlarda enfeksiyon ciddi komplikasyonlara da neden olabilmektedir. Özellikle üst idrar yolu enfeksiyonları erken dönemde tedavi edilemezse böbrekte kalıcı hasarlara dahi neden olabilmektedir.

Antibiyotik kullanımı ile idrar yolu enfeksiyonu tedavisinde hastanın belirtileri ilaç kullanmaya başladıktan birkaç gün sonra düzelmeye başlaması gerekir. İlaç tedavisi hasta da herhangi bir enfeksiyon belirtisi kalmayana kadar devam etmelidir. Aksi durumlarda enfeksiyon geri gelebilmektedir. İdrar yolu enfeksiyonunun böbreklerde görüldüğü durumlarda ise hastanede tedavi gerekebilmektedir.

İdrar Yolu Enfeksiyonuna Ne İyi Gelir?

İdrar yolu enfeksiyonlarında genellikle ilaç tedavisi uygulanmaktadır. Hafif belirtileri görülen idrar yolu enfeksiyonlarında ise antibiyotik tedavisinin yanı sıra yaşam ve beslenme düzeninde birtakım değişikliklere gidilmesi önemlidir.

İdrar yolu enfeksiyonuna iyi gelebilecek bazı önemli yöntemlere şu şekilde değinebiliriz;

• İdrar yolu enfeksiyonunun semptomlarını hafifletmek, vücutta oluşan su kaybının önüne geçebilmek ve toksinleri vücuttan uzaklaştırabilmek adına bol su tüketmek önemli görülmektedir.
• Kişisel temizliğe özen göstererek gerekli hijyenin sağlanması gerekir.
• Kafeince zengin olan çay ve kahve gibi içeceklerin tüketimi azaltılmalıdır.
• Hekim kontrolünde probiyotik kullanımı yararlı olabilmektedir. Probiyotikler özellikle toksinleri ve zararlı bakterileri vücuttan uzaklaştırarak bağırsak sağlığına önemli katkı sunmaktadır.
• Mesanede görülen basıncı azaltabilmek adına karına ısıtma yastığı vb. uygulamalar yapılabilmektedir.
• C vitamini yönünden zengin besinlerin tüketilmesine özen göstermek önemlidir.

İdrar Yolu Enfeksiyonu Nasıl Önlenebilir?

İdrar yolu enfeksiyonu riskini azaltabilmek adına hastalığa yakalanmadan bazı önlemler alınabilir. Rahatsızlık kadınlarda daha sık görülüyor olsa da toplumdaki çoğu kişiyi hayatının bir döneminde etkilemektedir. Bu nedenle önemli görülen birtakım önlemlerin alınıyor olması enfeksiyon riskini azaltabilmek adına gereklidir.

Özellikle bol su tüketimi idrarın seyrelmesine yardımcı olur ve daha sık idrara çıkılmasını sağlayarak enfeksiyon henüz başlamadan bakterilerin dışarıya atılmasına yardımcı olmaktadır. Cinsel ilişkiden hemen sonra mesanenin boşaltılması da bakterilerin temizlenmesine katkı sağlayabilmektedir.  Üretrayı tahrış edebilecek ürünlerden kaçınmakta bir diğer önemli husustur.