Mevsimsel Depresyon Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?

Özellikle sonbahar aylarından itibaren güneş daha az gözükmektedir. Karanlık olan günler mevsimsel depresyonu da tetikleyebilir. Kış günlerinden evden çıkmayı istemeyip dış dünyaya kendini kapatmaya daha müsait olunabilmektedir. Bu ruh hali özellikle 2-3 haftadan fazla devam ediyorsa kış depresyonu ya da mevsimsel depresyon geçiriyor olabilirsiniz.

Mevsimsel depresyon genellikle sonbaharda başlayan ve kış aylarında da süren bunalım gibi belirtilerle kendisini gösteren bir tür duygu bozukluğudur. Tanısı bakımından ayrı bir duygu durum bozukluğu olarak nitelendirilmez ancak depresyonun belirtileri gözlenmektedir.  Aynı zamanda, bu tarz depresyon mevsimsel olmayan depresyona göre farklı tedavi yöntemleri barındırmaktadır.

Mevsimsel Depresyon Nedir?

Mevsimsel depresyon, belirli mevsimlerde tekrar eden ve daha çok kış aylarında ortaya çıkan depresyon türüdür. Mevsimsel depresyonun en yaygın olarak görülen türü kış depresyonu olarak da bilinmektedir. Depresyon, daha çok depresif, karamsar duygu durumu içinde olmak olarak tanımlanabilir. Mevsimsel depresyonun belirtileri genellikle sonbahar aylarının sonralarından kışın ortasına kadar olan süre zarfında kendisini göstermektedir. Genellikle ilkbaharın gelmesiyle birlikte belirtilerde azalma ve iyileşme görülür.

Mevsimlerin hastalıklar üzerinde etkili olabilecekleri çok eski bir görüştür. Özellikle mevsim değişiklikleri birçok hastalığa zemin hazırlayabilir. Mevsimlerin değişmesiyle belirli koşullarda değişime uğrayabilmektedir. Örnek vermek gerekirse, depresyon açısından en önemli unsur gün ışığı olarak belirtilebilir. Bir başka deyişle mevsimlerin değişimiyle gün ışığı miktarının değişmesi mevsimsel depresyona zemin hazırlayabilmektedir.

Mevsimsel depresyonda genellikle uyku ve yemek alışkanlıklarındaki değişimler dikkat çekmektedir. Mevsimsel depresyonda fazla yeme, fazla uyuma ve kilo alınması gibi belirtiler görülebilir. Uyku ve iştah değişimlerinin yanında huzursuzluk, kaygı ve çökkünlük gibi semptomlarda görülebilmektedir. Mevsimsel depresyonun tedavisinde çeşitli yöntemlerden yararlanılır. Özellikle antidepresanlar, D vitamini takviyesi ve ışık terapisi önemli görülmektedir. Mevsimsel depresyonun tedavisinde, kişinin yaşam alanının birçoğunu kapsayacak biçimde bütüncül yaklaşılması önem teşkil etmektedir.

Mevsimsel Depresyon Belirtileri Nedir?

Mevsimsel depresyon belirtileri özellikle kış aylarında daha sık görülebilmektedir. Belirtiler genellikle ilkbahar ve yazın güneşli günlerinde ortadan kaybolur. Bununla birlikte mevsimsel depresyonda normal depresyona göre uyku ve yeme alışkanlıklarındaki değişiklikler öne planda olmaktadır. Aynı zamanda, çökkünlük, kaygı bozukluğu ve huzursuzluk gibi belirtilerde görülebilmektedir.

Mevsimsel depresyonun bazı önemli belirtilerine şu şekilde değinebiliriz;

• Neredeyse günün tamamında depresif hissetmek
• İştah ve kiloda yaşanan değişimler
• Uyku problemleri
• Odaklanma ile ilgili sorunlar
• Gün içerisinde uykuda artış yaşanması
• Sürekli halsiz hissetmek
• En basit işleri yapmada bile isteksizlik duyma
• Değersizlik, suçluluk hisleri
• Yaşama dair umutsuz bakma, isteksizlik
• Kaygılı düşüncelerde artış olması
• Sosyal aktivitelerden ve çevreden uzaklaşma

İnsanlar genellikle kış aylarında kilo almaya daha çok meyilli olsalar da mevsimsel depresyonun görüldüğü durumlarda bu kilo alımı çok daha fazla gerçekleşmektedir. Özellikle kış aylarında sürekli olarak yorgunluk hissi, kilo alımı ve aşırı uyuma gibi depresyon belirtilerine sahipseniz mutlaka uzmana başvurulması gerekir.

Mevsimsel Depresyon Neden Olur?

Mevsimsel depresyonun nedeni tam olarak bilinmemektedir ancak bu sorunun ortaya çıkmasında çeşitli unsurların etkili olabileceği tahmin edilmektedir. Kış depresyonu olarak da bilinen mevsimsel depresyonun gün ışığı azalması ile ilgili olabileceği düşünülmektedir. İnsanlardaki uyku ve uyanıklık döngüsünde etkili olan serotonin ve melatonin hormonlarının düzeylerindeki değişime bağlı olarak kişinin ruh hali ve enerji düzeyi farklılık gösterebilmektedir. Özellikle günlerin kısaldığı sonbahar ve kış mevsimlerinde güneş ışığı da azalır ve buna bağlı olarak ilgili hormonların düzeylerinde azalma görülür. Bu da ayrıca depresyon oluşumunu etkileyebilmektedir.

Bununla birlikte, mevsimsel depresyona neden olabilecek bazı önemli unsurlara şu şekilde değinebiliriz;

• Gün ışığı eksikliği
• Sosyal ve çevresel faktörler
• Biyokimyasal faktörler
• Genetik yatkınlık
• İklim ve hava değişiklikleri

Mevsimsel Depresyon Tedavisi Nasıl Yapılır?

Mevsimsel depresyonun tedavisinde yararlanılan bazı önemli yöntemler bulunmaktadır. Özellikle antidepresanlar ve D vitamini takviyesi tedavi sürecinde önemli görülmektedir. Bununla birlikte, ışık (fototerapi) tedavisi ve bilişsel davranışçı terapi yöntemleri de önemlidir. Bilişsel davranışçı tedavi mevsimsel depresyon tedavisinde önemli bir yer tutmaktadır. Bu yöntem ile, bireyi işlevsiz kılan olumsuz düşünce yapısını yeniden organize ederek gerçekçi ve işlevsel bir düşünce yapısı inşa edilir. Aynı zamanda kişinin kendi görüsü hakkında farkındalığı arttıkça tedaviden olumlu geri dönüş alma olasılığı da artmaktadır.

Tüm diğer psikiyatrik rahatsızlıklarda olduğu gibi mevsimsel depresyonun tedavisinde de kişinin yaşamına çok yönlü bir müdahale gerekmektedir. Bu sebeple mevsimsel depresyon tedavisinde bütüncül yaklaşım önemli bir yer tutar. Aynı zamanda insan doğasının biricikliği göz önünde bulundurulduğunda kişiye özel tedavi planı oluşturulması gerekmektedir. Bununla birlikte antidepresan ilaç kullanımı da rahatsızlığın tedavi yöntemleri arasındadır.

Mevsimsel depresyonun tedavisi, kişinin genel sağlık durumuna, kişide görülen belirtilere, belirtilerin şiddetine ve kişinin özel ihtiyaçlarına göre değişiklik gösterebilmektedir. Mevsimsel depresyonun bazı önemli tedavi seçeneklerine şu şekilde değinebiliriz;

• Psikoterapi
• Gün ışığı terapisi
• İlaç tedavisi
• Sağlıklı beslenme
• İyi uyku alışkanlıkları, uyku düzeni.
• Düzenli egzersiz
• Stres yönetimi