İnflamasyon Nedir? Nedenleri ve Belirtileri Nelerdir?

İnflamasyon ya da diğer bir adıyla enflamasyon canlı olan dokunun her çeşit canlı cansız yabancı veya içsel etkene bağlı olarak gelişen hasara karşı sıvısal veya damarsal verdiği vital tepkidir. İnflamasyon patolojik bir durum olarak bilinmesine karşın, inflamatuar tepki fizyolojik olarak vücudun gösterdiği bir tepkidir. Vücuttaki birçok iyileşme veya onarım sürecinin altında inflamasyon oluşumu yer almaktadır.

İnflamasyon oluşuma neden olabilecek çeşitli faktörler bulunmaktadır. Bağışıklık sisteminin uyarılmasıyla ortaya çıkan inflamasyon; toksin maddeye maruz kalma, otoimmün bozukluklar veya tedavi edilmeyen iltihaplanma durumunda ortaya çıkabilir. İnflamasyon kendi içerisinde akut ve kronik olmak üzere 2 farklı türe ayrılmaktadır. İnflamasyon belirtileri orta veya ciddi bir seyir izleyebilir ve uzun süreler devam edebilmektedir.

İnflamasyon Nedir?

Vücutta bulunan canlı her doku her çeşit bakteri, virüs ve toksik maddelere karşı doğal bir savunma mekanizması tepkisi vermektedir. Bağışıklık sistemini uyaran herhangi bir etkiye karşı verilen bu doğal tepki inflamasyon (enflamasyon) olarak tanımlanmaktadır. Bu doğal savunma mekanizması, enfeksiyon, yaralanma, doku hasarı veya diğer birçok tehlikeli durum karşısında vücudun korunmasına yardımcı olmaktadır.

İnflamasyon, vücudun doğal olarak ortaya çıkardığı biyolojik bir yanıt olarak ele alınabilir. İnflamasyon, kan damarlarının genişlemesi, beyaz kan hücrelerinin bu bölgelere yönlendirilmesi ve doku onarımının başlatılmasını da kapsayan çeşitli biyokimyasal ve hücresel olayları içermektedir. İnflamasyon özellikle vücudu korumak ve iyileştirmek adına doku onarımı ve enfeksiyonla mücadelede önemli bir rol oynamaktadır.

Birçok hastalığın seyri sırasında inflamatuar birtakım reaksiyonlar meydana gelmektedir. Bunların başlıcaları, otoimmun ve de enfeksiyöz hastalıklardır. İnflamasyonun tipik beş belirtisi bulunmaktadır. Bunlar; kızarıklık, ısı artışı, ağrı, şişkinlik ve işlev bozukluğu olarak belirtilebilir. İnflamasyon vücudun savunma sisteminin doğal bir sonucu olarak gelişir ve de vücudu korumaya yöneliktir.

Genel anlamda inflamasyonun amaçları; vücuda yabancı olan ve patojen vasıftaki tüm etkenlerin yok edilmesi, yok edilemeyen unsurların sınırlandırılarak vücuttan ayrı tutulabilmesi, yara iyileşmesinin sağlanabilmesi amacıyla gerekli uyarının sağlanması ve nekroz ve gangrenin sınırlandırılması olarak belirtilebilir. İnflamasyona neden olan başlıca unsurlar arasında ise; fiziksel etkenler, kimyasal nedenler, bağışıklık reaksiyonuna neden olan maddeler, sebebi tam olarak bilinmeyen inflamasyonlar ve doku hasarı ve iyileşme sonucu ortaya çıkan inflamasyon tablosu olarak gösterilebilir.

İnflamasyon 2 gruba ayrılmaktadır. Bunlara; kronik ve akut inflamasyon denilmektedir. Akut inflamasyon genellikle kısa sürede ortaya çıkan ciddi seyirli tablodur. Akut inflamasyonun belirtileri oldukça ciddi ve hızlı gelişmekte olmakla beraber 2 haftanın altında seyretmektedir. Kronik inflamasyon ise genellikle 6 haftadan daha uzun süreli, yavaş seyreden ancak ciddi seyirli olabilecek bir tabloya işaret etmektedir.

İnflamasyonun Nedenleri Nelerdir?

Birkaç faktöre bağlı olarak inflamasyon gelişebilmektedir. İnflamasyon vücudun kendisini zararlı etkenlere karşı doğal yollarla korumasıdır. Vücudun korunması dışsal tehditlerin algılanmasına karşılık olarak harekete geçen bağışıklık hücreleri ve moleküller tarafından başlatılmaktadır. Hücresel ve moleküler yanıt, immünolojik yanıt ve kan dolaşımı değişiklikleri inflamasyona neden olan temel başlıklar arasında sayılabilir.

Bununla birlikte, bağışıklık sisteminin uyarılmasıyla ortaya çıkabilen inflamasyon, otoimmün bozukluklar, toksine maruziyet ve tedavi edilmeyen iltihaplanmadan kaynaklanabilir.

Vücutta inflamasyon oluşumuna neden olabilecek bazı önemli faktörlere şu şekilde değinebiliriz;

• Stres
• Vücuda dışarıdan giren bakteri, virüs veya mantarlar
• Aşırı alkol tüketimi
• Düzensiz ve kötü beslenme
• Hareketsizlik
• Besinlerden gelen alerjen maddeler
• Dış yaralanmalar
• Kimyasal ve radyasyon etkileri

Bunun yanı sıra bazı rahatsızlıklar inflamasyon oluşumunu tetikleyebilmektedir.  Bu hastalıklar arasında; bronşit, orta kulak iltihabı, deri iltihabı, yüksek tansiyon,

Crohn hastalığı, Alzheimer, eklem iltihabı, astım ve diyabet sayılabilir.

İnflamasyonun Belirtileri Nelerdir?

İnflamasyon genel olarak yapısal bağlamda 5 belirtiye neden olmaktadır. Bunlar; ağrı, sıcaklık, kızarma, şişlik ve işlev kaybı olarak belirtilebilir. Duruma özel semptomlar ise zaman zaman ortaya çıkabilmektedir. Uzun süreli devam eden inflamasyonlar kronik inflamasyon olarak gruplanmaktadır. Akut inflamasyonun aksine kronik inflamasyonda belirtiler daha sinsice ilerler ve diğer hastalıkların belirtileri ile karıştırılabilir. Kronik inflamasyonun belirtileri arasında; ağızda yara, yorgunluk, ateş, göğüste ağrı, karın ağrısı ve ciltte döküntü sayılabilir.

Kronik inflamasyonda ortaya çıkabilecek bazı önemli belirtilere şu şekilde değinebiliriz;

• Kronik bir hal alan halsizlik hissi
• Bedende ağrılar
• Uyku bozuklukları
• Kilo alıp verme dengesinin bozulması
• Depresyon, anksiyete ve çeşitli duygu durum bozuklukları
• Kabızlık, ishal, reflü gibi sindirim sistemi rahatsızlıkları
• Sürekli olarak enfeksiyon hastalıklarına yakalanma
• Kas ve eklem ağrıları

İnflamasyon Teşhis ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Vücuttaki CRP (C- reaktif protein) düzeyinin yüksek olması inflamasyon ayıracı olması bakımından önem teşkil etmektedir. CRP seviyesinin yüksek olması akut veya kronik inflamasyon durumunda ortaya çıkabilmektedir. Bununla birlikte, inflamasyon tanısı için özel laboratuvar ölçüm yöntemi bulunmamaktadır. Hastada izlenen belirtilere göre manyetik rezonans görüntüleme (MR) veya X-Ray gibi radyolojik tetkikler yapılabilmektedir.

Aynı zamanda, Eritrosit Sedimantasyon (ESR) testi yapılarak da kırmızı kan hücrelerinin çökme hızı değerlendirilebilir. ESR testi hastanın durumunun takip edilebilmesi adına oldukça önemli görülmektedir. Bulgular ve semptomlar kronik inflamasyonun takip edilmesinde çok önemlidir.

Son yıllarda yapılan araştırmalar da görülmektedir ki inflamasyonun tedavisinde kişinin yaşam tarzı değişiklikleri önem teşkil etmektedir. CRP düzeyi yüksek kişiler genellikle hareketsiz yaşam tarzına sahip, kan şekeri oranı yüksek ve sağlıklı beslenme alışkanlığına sahip değillerdir. Bu kişilerde hipertansiyon ve fazla kilolu olma gibi çeşitli sağlık sorunları da görülebilir.

Beslenme ve yaşam tarzında yapılacak köklü değişiklikler özellikle kronik inflamasyonun tedavisinde nemli yer tutmaktadır. Aynı zamanda, vücuttaki iltihaplanma sürecini azaltmak adına kilo vermekte önemli görülür. Doymuş yağ ve işlenmiş gıdalardan uzak durmak da vücuttaki inflamasyonu baskılamaktadır.

İnflamasyonun tedavisi altta yatan nedenlere göre değişiklik gösterebilmektedir. Enfeksiyon durumlarına karşı antibiyotikler veya antiviral ilaçlar kullanılabilir.

İnflamasyonun tedavisinde yaygın olarak kullanılan bazı önemli yöntemleri şu şekilde sıralayabiliriz;

• İlaç tedavisi
• Dinlenme
• Soğuk ve sıcak uygulamalar
• Fizyoterapi
• Biyolojik ilaçlar
• İnflamasyona neden olan altta yatan hastalığın tedavi edilmesi
• Diyet ve beslenme
• Cerrahi operasyon

Kronik inflamasyon vakalarının tedavisi genellikle daha karmaşık ve hastalığın türüne göre değişiklik gösterebilmektedir. İnflamasyonun altında yatan ciddi sağlık sorununun tespiti tedavi sürecinde oldukça değerli görülmektedir. Kişilerde inflamasyon belirtisi görüldüğünde altta yatan rahatsızlığın tespit edilmesi ve tedavisi için kısa süre içinde uzman hekime başvurulması önemlidir.