Orta Kulak İltihabı Nedir? Belirti ve Tedavisi Nasıl Olur?

Orta kulak iltihabı genel olarak orta kulaktaki enfeksiyon durumunu veya enflamasyonu ifade etmektedir. Orta kulak iltihabı genellikle üst solunum yolu enfeksiyonlarına bağlı olarak gelişim gösterir ve virüsler veya bakteriler tarafından tetiklenir. Rahatsızlığın önemli belirtileri arasında, kulakta dolgunluk hissi, kulak ağrısı, işitme kaybı veya işitmede azalma ve çınlama gösterilebilir. Orta kulak iltihabı özellikle çocuklarda daha sık görülebilmektedir.

Orta kulak iltihabı tanısı ayrıntılı bir öykü ve semptomların değerlendirilmesi ile konulabilmektedir. Otoskop ile inceleme sırasında sağlıksız olan kulak yapısı tespit edilebilmektedir. Orta kulak enfeksiyonlarının başlıca tedavi yolu ise izlem olmaktadır. Aynı zamanda hastanın yaşına, orta kulakta biriken sıvının miktarına ve hastalığın şiddetine göre de uygulanacak tedavi değişiklik gösterebilmektedir. Orta kulak iltihabı tedavisi genellikle eşlik eden üst solunum tedavisi ile birlikte planlanmaktadır.

Orta Kulak İltihabı Nedir?

İnsan vücudunda kulak yapısı; dış, orta ve iç kulak olmak üzere 3 ana bölümden meydana gelmektedir. Kulak zarının iç tarafından başlayan kısım orta kulak olarak tanımlanmaktadır. Orta kulak, kulağın iç kısmında yer alan içi hava dolu olan boşluk olarak tarif edilebilir. Tıp dilinde otitis media olarak da bilinen orta kulak iltihabı, orta kulağın enfeksiyonuna denilmektedir. Orta kulan enfeksiyonlarına bakteri ve virüsler gibi çeşitli mikroorganizmalar neden olabilmektedir.  Özellikle çocuklarda orta kulak iltihabı daha çok görülebilmektedir.

Orta kulak iltihabı çoğunlukla kış aylarında ve ilkbahar mevsimine geçiş döneminde görülmektedir. Bazı durumlarda herhangi bir müdahaleye gerek kalmadan da iltihap geçebilmektedir. Genellikle üst solunum yolu enfeksiyonlarına bağlı olarak gelişim gösterirler. Orta kulak iltihabına bağlı olarak görülebilen en yaygın belirti kulakta ağrı duyulması olmaktadır. Diğer önemli semptomlar arasında ise kulakta kızarıklık ve şişlik durumu gösterilebilir.

Bazı kişiler orta kulak enfeksiyonu geçirmeye daha yatkın olabilmektedir. Bu kişilerde orta kulak iltihabının neden olabileceği işitme kaybı vb. komplikasyonlar daha ağır seyredebilir. Orta kulak iltihabı tanısında ayrıntılı öykünün dinlenmesi ve kişideki hastalık belirtilerinin değerlendirilmesi önemlidir. Orta kulak iltihabı tedavisi ise hastanın yaşına ve hastalığın şiddetine göre değişiklik gösterebilmektedir. Günümüzde, özellikle hijyene ulaşımın daha kolay olması sebebiyle, yetişkinlerde ortak ulak iltihabı görülme oranı giderek azalmaktadır.

Orta Kulak İltihabı Neden Olur?

Orta kulak iltihabının en yaygın nedenleri arasında; virüs veya bakteri gibi mikroorganizmaların sebep olduğu enfeksiyonlar, soğuk algınlığı, üst solunum yolu enfeksiyonları belirtilebilir. Orta kulak iltihabı özellikle çocuklarda yaygın olarak görülebilen bir rahatsızlıktır. En sık 3 ay ile 3 yaş arasında ki çocuklarda görülmektedir. Yetişkinlerde de görülebilen orta kulak enfeksiyonları çocuklarda olduğu kadar yaygın değildir. Orta kulak iltihabına neden olabilecek üst solunum enfeksiyonu gibi unsurların yanı sıra bazı risk faktörleri de rahatsızlığı tetikleyebilir.

Orta kulak iltihabı risk faktörlerine şu şekilde değinebiliriz;

• Özellikle 6 ay ile 2 yaş aralığındaki bebekler ve çocuklar orta kulak iltihabı açısından riskli gurupta yer almaktadır.
• Aile bireylerinde tekrarlayan orta kulak iltihabı olma durumu da risk faktörleri açısından değerlendirilebilir.
• Bazı kronik hastalıklara sahip olmak orta kulak iltihabı risk faktörleri arasında yer alır.
• Mevsim geçişleri
• Çeşitli alerjiler sebebiyle üst solunum yollarında iltihaplanma görülebilmektedir. Bu durum da orta kulak iltihabı açısından risk faktörü arasındadır.
• Soğuk algınlığı geçirmek de genellikle kulakta görülebilen enfeksiyon riskini artıran unsurlar arasında yer almaktadır.
• Yarık damak olarak bilinen rahatsızlık da östaki borusunun kendini temizlemesini zorlaştırdığından iltihaplanmaya yol açabilmektedir. 

Orta Kulak İltihabı Belirtileri Nelerdir?

Orta kulak iltihabının çeşitli semptomları bulunmaktadır ve bu belirtiler her yaş gurubuna göre değişiklik gösterebilir. İltihaplanmanın durumuna göre belirtilerin şiddeti değişebilmektedir.

Orta kulak iltihabının bazı önemli belirtilerine şu şekilde değinebiliriz;

• Özellikle küçük çocuklarda gözlenen huysuzluk ve sinirlilik hali, iştah kaybı, ağlama atakları, genellikle yatarken kulağı çekiştirmek ve uyku problemleri
• Kulak akıntısı
• Kulak ağrısı
• Baş ağrısı
• Denge kayıpları
• İşitme problemi
• Yüksek ateş

Kulak enfeksiyonunun erken tanısı ve tedavisi ile rahatsızlık sonucu ortaya çıkabilecek komplikasyonların önlenmesi mümkün olabilmektedir. Orta kulak iltihabına ilişkin olabilecek belirtiler gözlendiğinde mutlaka sağlık kuruluşuna başvurulması önerilmektedir.

Orta Kulak İltihabı Komplikasyonları Nelerdir?

Orta kulak iltihabı genellikle uzun dönemli komplikasyonlara neden olmamaktadır. Ancak sürekli tekrar eden orta kulak iltihabı durumunda ciddi komplikasyonlar da görülebilir.

Görülebilecek bazı önemli komplikasyonlara şu şekilde değinebiliriz;

• İşitme kaybı
• Kulak zarının yırtılması. Orta kulak iltihabına bağlı olarak gelişen kulak zarı yırtılmaları normalde birkaç gün içerisinde iyileşmektedir ancak iyileşme görülmeyen bazı durumlarda bazen cerrahi müdahale gerekebilmektedir.
• Devam eden enfeksiyonun kulak çevresindeki kemiklere ve nadiren de olsa beyin ve beyin zarlarına kadar yayılması (menenjit)
• Özellikle küçük çocuklarda gelişme geriliği ve konuşmanın gecikmesi

Orta Kulak İltihabı Tanısı Nasıl Konulur?

Orta kulak iltihabı tanısı konulması için kulak burun boğaz uzmanına danışılması gerekmektedir. Öncelikle hastalıkla ilgili temel belirtiler gözlenir. Geniş bir fiziki muayenenin ardından dış kulağın ve kulak zarının değerlendirilmesine yardımcı otoskop kullanılmaktadır. Bu cihaz ile kulak zarına hava üflenerek orta kulaktaki sıvı varlığı tespit edilmektedir. Orta kulakta sıvı ya da iltihap bulunması durumunda kulak zarının hareketi kısıtlı olmaktadır.

Bununla birlikte, orta kulaktaki basınç hakkında fikir edinebilmek adına timpanometre ile kulak zarı hareketi ölçülebilir. Akustik reflektometri testi ile de sesin ne kadar yansıdığı ölçülebilmektedir. Sesin büyük çoğunluğunu emmesi gereken kulak zarı orta kulakta sıvının olduğu durumlarda sesi geri yansıtmaktadır.

Orta Kulak İltihabı Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Orta kulak iltihabının tedavisi rahatsızlığın ciddiyetine ve hastanın yaşına göre değişiklik gösterebilmektedir. Belirtilerin nispeten hafif seyrettiği ve de ateşin söz konusu olmadığı durumlarda iltihabın kendiliğinden iyileşmesi mümkün olabilmektedir. Hastalık ilerlediğinde ise başlıcaları antibiyotikler olan birtakım ilaç tedavisi uygulanabilmektedir. Antibiyotiklerin sık ve gereksiz yere kullanılmaları mikroorganizmaların ilaca karşı direncini artırabileceğinden mutlaka doktor kontrolünde kullanılması gerekmektedir.

Genel olarak öncelikle kulaktaki ağrının hafifletilmesi ve varsa ateşin düşürülmesi gibi yaklaşımlar izlenmektedir. Enfeksiyona neden olan unsurun bakteriler olduğu durumlarda ise uygun bir antibiyotik tedavisi tercih edilmektedir. Bununla birlikte, doktorun tavsiye edeceği basit ağrı kesiciler kullanılabilir veya ağrıyı hafifletebilmek adına kulağa sıcak pres uygulanabilir. Su veya şampuanın kulak içine girmemesine mutlaka dikkat edilmelidir.

Orta Kulak İltihabının Önlenebilmesi için Nelere Dikkat Edilmelidir?

Orta kulak iltihap riskinin azaltılabilmesi adına hijyen kurallarına uyulması büyük önem teşkil etmektedir. Soğuk algınlığı ve diğer üst solunum yolu enfeksiyonları da orta kulak iltihabı için önemli risk faktörlerindendir. Bu rahatsızlıklara yakalanmamaya azami özen göstermek önemlidir. Sigara kullanımı orta kulak iltihabı riskini artırabilmektedir. Aynı zamanda pasif içicilik de kulak iltihabı riskini artırabileceğinden sigara içilen ortamlarda kaçınılmalıdır.

Bebeklerde mümkün olduğunca anne sütü ile emzirilmelidir. Anne sütü, kulak enfeksiyonundan korunmaya yardımcı doğal antikorlar içermektedir. Bebeğin biberon ile beslendiği durumlarda ise mümkün olduğunca dik bir pozisyonda tutulması önemlidir. Bununla birlikte, üst solunum yollarında tıkanıklığa neden olabilecek geniz etinin büyük olması gibi altta yatan başka bir rahatsızlığın tedavi edilmesi de orta kulak iltihabının önlenmesinde önemli görülmektedir.